Postupak oplemenjivanja pamučnih tkanina, pletiva ili konaca namakanjem u koncentriranoj (obično 25%-tnoj) natrijevoj lužini uz istovremeno istezanje, kojim oni trajno dobivaju veći sjaj te veću čvrstoću i sposobnost apsorpcije vode i bojila. Mercerizacija se provodi u hladnoj, a u novije doba i u vrućoj (iznad 60 °C) koncentriranoj, obično 25%-tnoj lužini. Tkanine i pletiva merceriziraju se tokom prolaska kroz lužinu koja traje 50 do 120 sekundi i zatim u napetom stanju ispire vrućom mekanom vodom, neutraliziraju i peru. U obradbi se zbivaju fizikalne promjene: uronjeno vlakno znatno nabubri, površina presjeka mu poraste, a oblik presjeka prijeđe iz nepravilnog graholikog u kružni, odnosno vlakno dobije gladak valjkast oblik. Pamuk merceriziran bez napinjanja (tzv. luženje ili mercerizacija bez napetosti ) čvršći je i povećana je sposobnost upijanja, a dobiva i elastičnost, koju trajno zadržava ako se naknadno obradi sredstvima za fiksiranje. Ta su svojstva nakon mercerizacije uz napinjanje manje izražena, ali se njime postiže veći sjaj. Postupak mercerizacije patentirao je 1850. engl. kemičar John Mercer (1791–1866), a značajnije se počeo primjenjivati od poč. XX. st.